Theo truyền thống của người Việt, ngoài bát hương, chén nước, trái cây, lư hương,… được đặt trên bàn thờ để cúng rằm, mùng một, giỗ chạp, Tết,…thì luôn kèm theo đó là một bình hoa tươi. Việc cắm hoa trên bàn thờ nhằm bày tỏ lòng kính cẩn, trang nghiêm, dâng lên bề trên những điều tốt đẹp bày tỏ lòng biết ơn.
Thế nhưng không phải loài hoa nào cũng thích hợp dùng để thờ cúng, dưới đây là một số loài hoa nên dùng trong việc thờ cúng và ý nghĩa của chúng.
Những loại hoa nên cắm trên bàn thờ
Hoa dùng trên bàn thờ nên có tên đẹp, mùi thơm, tránh những hoa có màu trầm tối, tím sẫm. Có rất nhiều loại hoa và theo mùa khác nhau nhưng về cơ bản chỉ có một số loại được dùng để thờ cúng. Cùng điểm mặt những loại hoa thích hợp sau:
1. Hoa Huệ Ta
Hoa huệ còn có tên là Dạ lai hương, là một loại hoa chuyên nở ban đêm, tỏa hương thơm. Huệ ta tượng trưng cho sự thuần khiết, thanh cao, trang nhã nên rất thích hợp để làm hoa cúng, tô điểm thêm cho bàn thờ tổ tiên.
2. Hoa đồng tiền
Hoa như tên gọi có ý nghĩa mang lại tiền tài, thịnh vượng, tuổi thọ và sức khỏe, vậy nên cũng được chưng trên bàn thờ cầu may. Ngoài ra, cúc đồng tiền còn tượng trưng cho sự trường thọ, sống lâu, như hình tượng bông hoa với muôn vàn cánh hoa to nhỏ. Cúc đồng tiền có rất nhiều màu sắc, nhưng thông thường, ta nên chọn những màu sắc tông đậm, càng rực rỡ càng tốt.
3. Hoa lay ơn
Loài hoa này còn được gọi là kiếm lan, khá được yêu thích vào dịp Tết với kiểu dáng đẹp và tươi lâu. Hoa có ý nghĩa tình cảm gắn bó, keo sơn. Nhiều màu sắc rất thích hợp để chưng trên bàn thờ, màu sắc rực rỡ đem lại sự đẹp mắt cũng như ấm áp trong gia đình.
4. Hoa thược dược
Loài hoa yếu mềm nhưng có tác dụng chiêu tài theo phong thủy nên được các gia đình bày trên bàn thờ nhất là những gia đình kinh doanh.
5. Hoa Cúc vàng
Hoa cúc vàng có rất nhiều ý nghĩa, nó tượng trưng cho lòng hiếu thảo, sự trường tồn vĩnh cửu, tài lộc, phúc lộc và sự may mắn. Bên cạnh đó, cúc vàng có hương thơm nhè nhẹ dễ chịu, có tác dụng an thần nhẹ, rất tốt cho thần kinh. Do đó, hoa này còn có thể được tận dụng làm trà thảo dược trị chứng mất ngủ.
6. Hoa hồng đỏ
Có nên cắm hoa hồng trên bàn thờ không? Có thể nói đây là loài hoa phổ biến và không thể thiếu trong những dịp thờ cúng, thể hiện vẻ thanh lịch, mang lại tốt lành may mắn. Hồng đỏ thường được lựa chọn để cắm lên bàn thờ tổ tiên như một lời nhắn nhủ của hậu thế về tình yêu cũng như sự biết ơn của thế hệ con cháu đến ông bà tổ tiên.
7. Hoa Sen
Hoa sen mang mùi hương thanh khiết, tượng trưng cho niềm tin, ý chí kiên cường, được coi là loài hoa có cốt cách dù ở nơi tăm tối như thế nào cũng sẽ không dễ dàng bị vấy bẩn. Vì vậy mới có câu ca dao: “Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”
Tuy vậy, loài hoa này còn có nhược điểm là nở vào ban đêm, và rất nhanh tàn, vì vậy khiến người mua hoa nhiều khi cảm thấy tiếc nuối vì chưa kịp thưởng thức hết vẻ đẹp và hương thơm đến từ hoa sen.
8. Hoa mai, hoa đào
Đây là những loài hoa thường được bày bàn thờ vào ngày Tết, tượng trưng cho tài lộc, phú quý, may mắn vào nhà, trừ tà, sự mới mẻ, và sự khởi đầu thuận lợi.
Các loại hoa không nên chưng trên bàn thờ
Một số loài hoa mang ý nghĩa không may mắn, tên không có ý nghĩa tốt, mùi hôi, ít được người ta lựa chọn bày biện lên bàn thờ ngày lễ, cúng, ví dụ như:
1. Hoa ly
Hoa ly hay còn gọi với cái tên khác là lưu ly, là loài hoa xứ lạnh, màu sắc đẹp đẽ và hương thơm quyến rũ xao xuyến lòng người. Thế những người ta lại kiêng cắm hoa ly lên bàn thờ vì sợ ý nghĩa chia ly, ly tán của loài hoa này.
2. Hoa phong lan
Tên gọi của loài hoa này có từ “phong” gợi đến phong tình, không tốt để dâng cúng trên bàn thờ, nhất là hoa cũng có nhiều màu sặc sỡ.
3. Hoa sứ
Cũng bởi mùi hương quá đỗi nồng nàn, người ta rất kiêng kị đặt loài hoa này lên bàn thờ cúng. Không những thế, đây là loại hoa gợi đến sự lăng nhăng ái tình, không thích hợp được cắm nơi chỗ linh thiêng.
4. Hoa cúc vạn thọ
Có tên hay, vàng tươi nhưng nhiều nơi không sử dụng trên bàn thờ, tránh những điều không tốt vì hoa có mùi hôi khiến cho không khí linh thiêng mất đi vẻ thanh đạm.
5. Hoa phù dung
người ta vẫn luôn ví bông phù dung tuy đẹp nhưng “sớm nở tối tàn”, không như hoa sen, hoa phù dung gợi lên vẻ đau thương, yểu mệnh. Vì vậy chẳng ai muốn cắm hoa phù dung lên bàn thờ cả.
6. Hoa nhài
Đây là một loài khác không nên đem thờ cúng vì trong dân gian cho rằng hoa liên quan đến nghịch cảnh như câu nói hoa nhài cắm bãi cứt trâu, vậy nên tốt nhất không cắm hoa trên bàn thờ.
Hướng dẫn cách cắm hoa trên bàn thờ
Nên cắm mấy bông hoa trên bàn thờ?
Khi dâng hoa lên bàn thờ kiêng kỵ kết hợp nhiều loại hoa vì nó không tạo được sự thanh tịnh, đồng thời cũng mất thẩm mỹ. Tùy vùng miền sẽ linh hoạt về việc sử dụng hoa nhưng cũng không nên quá thoải mái. Hoa cúng nên chọn những hoa mới chớm nở, không nên nở quá to.
Ngoài việc chọn hoa, vị trí và cách đặt bình hoa trên bàn thờ cũng cần được chú ý trong nghệ thuật cắm hoa cúng. Bình hoa cần có sự cân đối trên bàn thờ, thể hiện sự trang nghiêm, không quá to che khuất các đồ khác cũng như gây lộn xộn.
Đặc biệt không để bình hoa trên bàn thờ héo, cần tươi mới. Hoa huệ, hoa hồng nên chọn những bông chưa nở để hoa tươi sắc và không rụng cánh. Không tỉa quá tay cuống hoa, chừa lại một ít lá để hài hòa với hoa.